石豆兰属

石豆兰属是单子叶植物纲兰科最大的属,约1000余种,中国有36种 原产亚洲和非洲热带地区。具匍匐根状茎和圆形假鳞茎,多数种的假鳞茎顶端有一枚单叶。花萼色彩鲜艳,较花瓣大。石豆兰属植物有许多种。花小,气味难闻。
- 中文学名 石豆兰属
- 拉丁学名 Bulbophyllum Thou.
- 界 植物界
- 门 被子植物门 Magnoliophyta
- 亚门 单子叶植物纲 Liliopsida
主要特征
附生草本。根状茎匍匐,少有直立的,具或不具假鳞茎。假鳞茎紧靠,聚生或疏离,形状、大小变化甚大,具1个节间。叶通常1枚,少有2-3枚,顶生于假鳞茎,无假鳞茎的直接从根状茎上发出;叶片肉质或革质,先端稍凹或锐尖、圆钝,基部无柄或具柄。花葶侧生于假鳞茎基部或从根状茎的节上抽出,比叶长或短,具单花或多朵至许多花组成为总状或近伞状花序;花苞片通常小;花小至中等大;萼片近相等或侧萼片远比中萼片长,全缘或边缘具齿、毛或其他附属物;侧萼片离生或下侧边缘彼此粘合,或由于其基部扭转而使上下侧边缘彼此有不同程度的粘合或靠合,基部贴生于蕊柱足两侧而形成囊状的萼囊;花瓣比萼片小,全缘或边缘具齿、毛等附属物;唇瓣肉质,比花瓣小,向外下弯,基部与蕊柱足末端连接而形成活动或不动的关节;蕊柱短,具翅,基部延伸为足;蕊柱翅在蕊柱中部或基部以不同程度向前扩展,向上伸延为形状多样的蕊柱齿;花药俯倾,2室或由于隔膜消失而成1室;花粉团蜡质,4个成2对,无附属物。

地理分布
约1000种,分布于亚洲、美洲、非洲等热带和亚热带地区,大洋洲也有。我国有98种和3变种,主要产于长江流域及其以南各省区。
本属模式种:Bulbophyllum nutans Thou.
属名 Bulbophyllum Thouars 石豆兰属 附生兰;假鳞茎生于细长的根状茎上,顶端具1叶,极罕2叶;花葶从假鳞茎底部或两假鳞茎之间的根状茎上抽出,通常具头状花序、总状花序或伞形花序,罕有减退为单花;3枚萼片相似,侧萼片基部宽阔并与蕊柱足合生,但其内缘不粘合;唇瓣小,肉质,铰链般地着生于蕊柱足,活动,不裂;蕊往短,常有明显的翅,翅向顶端延伸成一对芒状或齿状附属物,高出于花药之上;蕊柱足明显,花粉块4,多少成2对,蜡质,一般无附属物,罕有具粘盘。
主要种类
分布量 世界:1000种;
引种状况 非引种
下级分类
组 | 种 |
---|---|
疏茎石豆兰Bulbophyllum formosanum (Rolfe) Seidenf. 台东石豆兰Bulbophyllum taitungianum | |
无假鳞茎组Sect. Aphanobulbon Schltr. | 台湾石豆兰 Bulbophyllum aureolabellum T. P. Lin圆叶石豆兰 Bulbophyllum drymoglossum Maxim. ex Okubo海南石豆兰 Bulbophyllum hainanense Z. H. Tsi白花石豆兰 Bulbophyllum riyanum Fukuyama柄叶石豆兰 Bulbophyllum spathaceum Rolfe小叶石豆兰 Bulbophyllum tokioi Fukuyama |
单叶卷瓣兰组Sect. Cirrhopetalum (Lindl.) Rchb. f. | 白毛卷瓣兰 Bulbophyllum albociliatum (T. S. Liu et H. J. Su) Seidenf. 大叶卷瓣兰 Bulbophyllum amplifolium (Rolfe) Balak. et Chowdhury 梳帽卷瓣兰 Bulbophyllum andersonii (Hook. f.) J. J. Smith 二色卷瓣兰 Bulbophyllum bicolor Lindl. 波密卷瓣兰 Bulbophyllum bomiense Z. H. Tsi 尾萼卷瓣兰 Bulbophyllum caudatum Lindl. 中华卷瓣兰 Bulbophyllum chinense (Lindl.) Rchb. f. 城口卷瓣兰 Bulbophyllum chrondriophorum (Gagnep.) Seidenf. 直唇卷瓣兰 Bulbophyllum delitescens Hance 高茎卷瓣兰 Bulbophyllum elatum (Hook. f. ) J. J. Smith 匍茎卷瓣兰 Bulbophyllum emarginatum (Finet) J. J. Smith 狭唇卷瓣兰 Bulbophyllum fordii (Rolfe) J. J. Smith 尖角卷瓣兰 Bulbophyllum forrestii Seidenf. 富宁卷瓣兰 Bulbophyllum funingense Z. H. Tsi et S. C. Chen 贡山卷瓣兰 Bulbophyllum gongshanense Z. H. Tsi 钻齿卷瓣兰 Bulbophyllum guttulatum (Hook. f.) Balakrishnan 角萼卷瓣兰 Bulbophyllum helenae (Kuntze) J. J. Smith 河南卷瓣兰 Bulbophyllum hennanense J. L. Lu 莲花卷瓣兰 Bulbophyllum hirundinis (Gagnep. ) Seidenf. 穗花卷瓣兰 Bulbophyllum insulsoides Seidenf. 瓶壶卷瓣兰 Bulbophyllum insulsum (Gagnep.) Seidenf. 瘤唇卷瓣兰 Bulbophyllum japonicum (Makino) Makino 邵氏卷瓣兰 Bulbophyllum linchianum S. S. Ying 长臂卷瓣兰 Bulbophyllum longibrachiatum Z. H. Tsi 乌来卷瓣兰 Bulbophyllum macraei (Lindl.) Rchb. f. 紫纹卷瓣兰 Bulbophyllum melanoglossum Hayata 黄花卷瓣兰 Bulbophyllum obtusangulum Z. H. Tsi 毛药卷瓣兰 Bulbophyllum omerandrum Hayata 斑唇卷瓣兰 Bulbophyllum pectenveneris (Gagnep.) Seidenf. 浙杭卷瓣兰 Bulbophyllum quadrangulum Z. H. Tsi 藓叶卷瓣兰 Bulbophyllum retusiusculum Rchb. f. 美花卷瓣兰 Bulbophyllum rothschildianum (O'Brien) J. J. Smith 鹳冠卷瓣兰 Bulbophyllum setaceum T. P. Lin 匙萼卷瓣兰 Bulbophyllum spathulatum (Rolfe ex Cooper) Seidenf. 球茎卷瓣兰 Bulbophyllum sphaericum Z. H. Tsi et H. Li 带叶卷瓣兰 Bulbophyllum taeniophyllum Par. et Rchb. f. 台湾卷瓣兰 Bulbophyllum taiwanense (Fukuyama) Seidenf. 香港卷瓣兰 Bulbophyllum tseanum (S. Y. Hu et Barretto) Z. H. Tsi 伞花卷瓣兰 Bulbophyllum umbellatum Lindl. 直立卷瓣兰 Bulbophyllum unciniferum Seidenf. 等萼卷瓣兰 Bulbophyllum violaceolabellum Seidenf. 睫毛卷瓣兰 Bulbophyllum wightii Rchb. f. |
短序组Sect. Desmosanthes (Bl.) J. J. Smith | 茎花石豆兰 Bulbophyllum cauliflorum Hook. f. 凤凰山石豆兰 Bulbophyllum fenghuangshanianum S. S. Ying 广东石豆兰 Bulbophyllum kwangtungense Schltr. 乐东石豆兰 Bulbophyllum ledungense T. Tang et F. T. Wang 齿瓣石豆兰 Bulbophyllum levinei Schltr. 密花石豆兰 Bulbophyllum odoratissimum (J. E. Smith) Lindl. 红心石豆兰 Bulbophyllum rubrolabellum T. P. Lin 伞花石豆兰 Bulbophyllum shweliense W. W. Smith 短足石豆兰 Bulbophyllum stenobulbon Par. et Rchb. f. 聚株石豆兰Bulbophyllum sutepense (Rolfe ex Downie) Seidenf. et Smitin. 云北石豆兰 Bulbophyllum tengchongense Z. H. Tsi |
飘带组Sect. Epicrianthes (Bl.) Benth. et Hook. f. | 飘带石豆兰 Bulbophyllum haniffii Carr |
球花组Sect. Globiceps Schltr. | 大苞石豆兰 Bulbophyllum cylindraceum Lindl. 卷苞石豆兰 Bulbophyllum khasyanum Griff. 球花石豆兰 Bulbophyllum poilanei Gagnep. |
小花组Sect. Micromonanthe Schltr. | 戟唇石豆兰 Bulbophyllum hastatum T. Tang et F. T. Wang 勐仑石豆兰 Bulbophyllum menlunense Z. H. Tsi et Y. Z. Ma |
球茎组Sect. Monilibulbus J. J. Smith | 勐海石豆兰 Bulbophyllum menghaiense Z. H. Tsi |
双叶石豆兰组Sect. Pleiophyllus J. J. Smith | 尖叶石豆兰 Bulbophyllum cariniflorum Rchb. f. 落叶石豆兰 Bulbophyllum hirtum (J. E. Smith) Lindl. 二叶石豆兰 Bulbophyllum shanicum King et Pantl. 直葶石豆兰 Bulbophyllum suavissimum Rolfe 球茎石豆兰 Bulbophyllum triste Rchb. f. |
隐序组Sect. Polyblepharon Schltr. | 环唇石豆兰Bulbophyllum corallinum Tix. et Guillaum. |
长序组Sect. Racemosae Benth. et Hook. f. | 团花石豆兰 Bulbophyllum bittnerianum Schltr. 短序石豆兰 Bulbophyllum brevispicatum Z. H. Tsi et S. C. Chen 短耳石豆兰 Bulbophyllum crassipes Hook. f. 墨脱石豆兰 Bulbophyllum eublepharum Rchb. f. 线瓣石豆兰 Bulbophyllum gymnopus Hook. f. 钩梗石豆兰 Bulbophyllum nigrescens Rolfe 麦穗石豆兰 Bulbophyllum orientale Seidenf. 锥茎石豆兰 Bulbophyllum polyrhizum Lindl. 伏生石豆兰 Bulbophyllum reptans (Lindl. ) Lindl. 窄苞石豆兰 Bulbophyllum rufinum Rchb. f. 细柄石豆兰 Bulbophyllum striatum (Griff.) Rchb. f. 少花石豆兰 Bulbophyllum subparviflorum Z. H. Tsi et S. C. Chen 元阳石豆兰 Bulbophyllum yuanyangense Z. H. Tsi |
大花组Sect. Sestochilos (Breda) Benth. et Hook. f. | 赤唇石豆兰 Bulbophyllum affine Lindl. 芳香石豆兰 Bulbophyllum ambrosia (Hance) Schltr. 溪头石豆兰 Bulbophyllum chitouense S. S. Ying 豹斑石豆兰 Bulbophyllum colomaculosum Z. H. Tsi et S. C. Chen 短齿石豆兰 Bulbophyllum griffithii (Lindl. ) Rchb. f. 短葶石豆兰 Bulbophyllum leopardinum (Wall. ) Lindl. 德钦石豆兰 Bulbophyllum otoglossum Tuyama 长足石豆兰 Bulbophyllum pectinatum Finet 滇南石豆兰 Bulbophyllum psittacoglossum Rchb. f. 曲萼石豆兰 Bulbophyllum pteroglossum Schltr. 蒙自石豆兰 Bulbophyllum yunnanense Rolfe |
双叶卷瓣兰组Sect. Tripudianthes Seidenf. | 白花卷瓣兰 Bulbophyllum khaoyaiense Seidenf. 双叶卷瓣兰 Bulbophyllum wallichii Rchb. f. |